Μέχρι πότε μπορώ να θηλάζω; Πως γίνεται ο φυσικός απογαλακτισμός;

Από: Χατζηαποστόλου Κωνσταντίνα, Μαία

Μητρικός θηλασμός είναι η διαδικασία που το νεογνό ή το βρέφος απομυζεί γάλα από τους μαστούς της μητέρας. Το μητρικό γάλα αποτελεί ιδανική τροφή για το μωρό, καθώς είναι η φυσική τροφή που ταιριάζει απόλυτα με τις ανάγκες του και προσαρμόζεται σε αυτές, όσο το βρέφος μεγαλώνει. Κανένα άλλο γάλα δεν μπορεί να υποκαταστήσει την αξία του μητρικού. Ο θηλασμός, εκτός από θρέψη και άμυνα, προσφέρει στο νεογνό συναισθηματική κάλυψη, ενισχύει τα αισθήματα ασφάλειας, ενώ το βοηθά να προσαρμοστεί ευκολότερα στην εκτός μήτρας ζωή. Επιπλέον, η διαδικασία του θηλασμού συμβάλλει και στην υγεία της γυναίκας, αφού μειώνει την πιθανότητα για εμφάνιση διάφορων γυναικολογικών καρκίνων (π.χ. ωοθηκών), του καρκίνου του μαστού, της οστεοπόρωσης, βοηθά στη γρήγορη απώλεια βάρους, καθώς αποτελεί και σημαντικό όφελος για την ενίσχυση του ψυχικού δεσμού μητέρας-μωρού.

Συχνά πολλές μητέρες ανησυχούν, γιατί έχουν την αίσθηση ότι το γάλα τους δεν είναι αρκετό, ειδικά το πρώτο διάστημα που οι θηλασμοί είναι ακατάστατοι. Όταν τοποθετούν το μωρό τους στο στήθος, το νιώθουν αρκετές φορές άδειο. Στην πραγματικότητα το στήθος που αδειάζει, αφού το μωρό κάνει συχνά και πολλά γεύματα, γεμίζει γρήγορα και συνεπώς ευνοείται η αύξηση της παραγωγής του γάλακτος. Αντιθέτως, εάν δεν προσφέρουν στο μωρό το άδειο στήθος - αλλά ίσως ένα μπουκάλι - το στήθος δε θα ξαναγεμίσει. Να θυμάστε, η παραγωγή του μητρικού γάλακτος είναι αποτέλεσμα της προσφοράς-ζήτησης. Τα βρέφη μεγαλώνοντας κάνουν λιγότερους θηλασμούς με μικρότερη διάρκεια που είναι αρκετοί για να καλύπτουν τις ανάγκες τους. Εφόσον το μωρό θηλάζει σωστά, έχει κανονικές κενώσεις και κερδίζει βάρος, σύμφωνα με τη γνώμη του γιατρού σας, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, η UNICEF και η Αμερικάνικη Παιδιατρική Ακαδημία, συνιστούν τον αποκλειστικό θηλασμό (δηλαδή το μωρό να τρέφεται ΜΟΝΟ με μητρικό γάλα, χωρίς να του δίνονται επιπρόσθετα υγρά και τροφή, ούτε καν νερό), για τους πρώτους 6 μήνες ζωής του βρέφους. Παράλληλα, με την εισαγωγή των στερεών τροφών συστήνεται η συνέχιση του θηλασμού κατά το πρώτο έτος ζωής και κατά το δεύτερο έτος για όσο διάστημα επιθυμεί η μητέρα και το μωρό, αφού το μητρικό γάλα συνεχίζει να έχει όλα τα πλεονεκτήματα για την ανάπτυξη του βρέφους. Τον 6ο - 8ο μήνα, τα στερεά γεύματα πρέπει να είναι 2-3 την ημέρα, ενώ μετά το έτος μπορούν να προστεθούν επιπλέον 1-2 μικρογεύματα, ανάλογα με τη διάθεση του παιδιού.

Τα οφέλη του μακροχρόνιου θηλασμού

Ο μητρικός θηλασμός συνεχίζει να είναι ανεκτίμητος και αναντικατάστατος για ένα παιδί άνω των 6 μηνών. Γιατί;

i. Προστατεύει ακόμα περισσότερο τη μητέρα και το παιδί από χρόνια σωματικά και ψυχικά νοσήματα.

ii. Συμβάλλει σημαντικά στη θρέψη και συνεχίζει να χτίζει την άμυνα του παιδιού.

iii. Προστατεύει από λοιμώξεις της προσχολικής ηλικίας.

iv. Κάνει πιο εύκολη την έναρξη στερεών τροφών και την εγκατάσταση πλούσιου διαιτολογίου.

v. Δίνει περαιτέρω ώθηση στην ψυχοκινητική του ανάπτυξη.

vi. Δημιουργεί παιδιά πιο ασφαλή και ανεξάρτητα σε βάθος χρόνου.

vii. Προσφέρει ανείπωτη απόλαυση στη μητέρα και στο παιδί.

Επιστροφή στην εργασία και μητρικός θηλασμός πάνε μαζί;

Κι όμως! Η επιστροφή στη δουλειά μπορεί να συμβαδίσει με τη διατήρηση του θηλασμού. Μπορεί η γυναίκα να αντλεί με το χέρι της ή με κάποια ειδική αντλία το γάλα από το στήθος της, να το αποθηκεύει καταλλήλως και να το δίνει κάποιο άλλο άτομο στο μωρό, όταν αυτή θα βρίσκεται στη δουλειά της. Η άντληση μπορεί να μην είναι απαραίτητη όταν πρόκειται για ένα βρέφος το οποίο ήδη παίρνει 3 γεύματα στερεών τροφών. Το βρέφος αυτό, μπορεί να θηλάζει όταν η μητέρα του θα επιστρέφει στο σπίτι. Ωστόσο, για ένα μικρότερο μωρό ή σε περιπτώσεις που η μητέρα εργάζεται πολλές ώρες ή σε βάρδιες, η άντληση του μητρικού γάλακτος είναι σχεδόν απαραίτητη.

Μπορεί μια μητέρα να θηλάζει για όσα χρόνια επιθυμεί; Υπάρχει όριο;

Αυτή είναι μια ερώτηση που διχάζει πολλές μητέρες. Κάποιες γυναίκες δεν τα καταφέρνουν ή δεν έχουν την επιμονή και την όρεξη να θηλάσουν, ενώ άλλες θηλάζουν τα παιδιά τους έως και την ηλικία των 5 ετών. Υπάρχει σωστό και λάθος; Η περίπτωση των πρώτων γυναικών τις καθιστά ¨λιγότερο¨ μητέρες από τις άλλες; Καμία κυβέρνηση ή διεθνής αρμόδιος οργανισμός δεν δίνει συγκεκριμένη σύσταση σε ό,τι αφορά το πότε ακριβώς μια γυναίκα πρέπει να σταματήσει τον θηλασμό.

Οι ειδικοί της Αμερικάνικης Παιδιατρικής Εταιρείας τονίζουν ότι «δεν υπάρχει ανώτατο όριο στη διάρκεια του θηλασμού ούτε στοιχεία που να δείχνουν ψυχολογικές ή αναπτυξιακές βλάβες από τον θηλασμό κατά το τρίτο έτος της ζωής ή και περισσότερο». Από την άλλη πλευρά, διάφοροι ψυχολόγοι και ψυχοθεραπευτές είναι της άποψης του «Μέτρον Άριστον», αφού σε γενικό πλαίσιο τα άκρα δεν αποτελούν ποτέ την καλύτερη απόφαση που μπορεί να ακολουθήσει κάποιος. Θεωρούν, πως καθώς το παιδί μεγαλώνει, διαφοροποιούνται και οι ανάγκες του. Γι' αυτό, ένας υπερβολικά μακροχρόνιος θηλασμός φαίνεται πως ίσως να ξεπερνά την πραγματική πρόθεση της μητέρας για προσφορά φροντίδας προς το παιδί και να υπαγορεύεται από μια ασυνείδητη επιθυμία της, η οποία αφορά την κάλυψη ανάγκης της ίδιας της μητέρας, για αλληλο-εξάρτηση με το παιδί της. Έτσι λοιπόν, μπορεί η ίδια να νιώθει ασφάλεια και επαφή με την παρατεταμένη προσκόλληση στο παιδί της, αφού δεν μπορεί να το αποχωριστεί με τον αποθηλασμό. Επίσης, κάποιοι ειδικοί ψυχολόγοι πιστεύουν πως με τον παρατεταμένο θηλασμό δεν προετοιμάζεται το παιδί στο να είναι ανθεκτικό στις απογοητεύσεις και στις αντιξοότητες της ζωής. Επομένως, μία μητέρα ίσως χρειαστεί κάποια βοήθεια ψυχολογικής υποστήριξης. Εξάλλου η γυναίκα θα στηρίξει το παιδί της, αλλά την ίδια ποιος θα την στηρίξει σε έναν τέτοιο δύσκολο αποχωρισμό;

Συμπερασματικά, το πόσο χρονικό διάστημα θα θηλάσει μια μητέρα είναι καθαρά δικό της θέμα και του μωρού της. Αυτό που πρέπει να θυμάται κάθε γυναίκα είναι πως ο μητρικός θηλασμός είναι το πολυτιμότερο δώρο που μπορεί να κάνει μια μανούλα στο μωρό της. Ωστόσο, δεν πρέπει να δημιουργούνται εμμονές, καθώς επίσης δεν πρέπει η μια να κατακρίνει ως ¨κακή μητέρα¨ την άλλη, γιατί δεν θήλασε ή θήλασε παραπάνω από την ίδια. Το κάθε μωρό και η κάθε μητέρα είναι διαφορετικές προσωπικότητες.

Φυσικός Απογαλακτισμός - Αποθηλασμός

Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κανόνας για το πότε πρέπει να γίνει ο απογαλακτισμός, όπως αναλύθηκε παραπάνω. Κατάλληλη περίοδος είναι εκείνη κατά την οποία η μητέρα και το παιδί επιθυμούν τη διακοπή του. Δεν υπάρχει λόγος να συνεχιστεί ένας θηλασμός, μόνο και μόνο από τύψεις, ενώ στην πραγματικότητα δεν ευχαριστεί πλέον την γυναίκα. Πολλές μητέρες αποφασίζουν να περιμένουν, μέχρι το μωρό τους να τους δείξει από μόνο του, ότι είναι έτοιμο να διακόψει το θηλασμό. Γενικά, είναι σπάνιο ένα μωρό να διακόψει από μόνο του το θηλασμό, πριν τη συμπλήρωση του πρώτου έτους ζωής.

Είναι μια δύσκολη στιγμή και για τους δύο. Έτσι, σεβόμαστε τόσο τις βιολογικές όσο και τις συναισθηματικές ανάγκες του μωρού, όσο και τα συναισθήματα της μητέρας, το δικό της αίσθημα ¨αποχωρισμού¨ και τις συνθήκες ζωής της. Σε αυτή την φάση, η συναισθηματική και η πρακτική υποστήριξη από τον σύντροφο και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας είναι αναγκαία.

Το πιο σημαντικό είναι όταν αποφασίσει μια μητέρα να σταματήσει το θηλασμό, να το κάνει αργά και σταδιακά, λαμβάνοντας πάντα υπ' όψιν και τις ανάγκες του μωρού της, αφού η απότομη διακοπή του θηλασμού μπορεί να είναι επώδυνη για ένα παιδί. Γι' αυτό, ο αποθηλασμός δεν πρέπει να γίνεται σε περιόδους που το παιδί είναι άρρωστο ή προσπαθεί να προσαρμοστεί σε κάποια δύσκολη κατάσταση. Ένας καλός τρόπος για να αρχίσει ο φυσικός απογαλακτισμός, είναι να μην προσφέρει πια η γυναίκα το στήθος στο μωρό, αλλά να περιμένει μέχρι εκείνο να της το ζητήσει. Επίσης, μπορεί κάποια γεύματα μητρικού θηλασμού να τα αντικαταστήσει με ξένο γάλα ή με κάποιο άλλο υγρό ή με μια στερεά τροφή. Ωστόσο, πρέπει η γυναίκα να αφήνει τουλάχιστον 2 ημέρες προσαρμογής στο μωρό για το καινούργιο του γεύμα.

Κάποιες φορές τα μωρά αρνούνται το ξένο γάλα από τη μητέρα τους, ενώ μπορεί να το δεχτούν από κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας ή από το άτομο που το φροντίζει. Την περίοδο αυτή, ίσως υπάρξουν αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού, όπως κλάμα, άρνηση να φάει κάποια άλλη τροφή, συχνά νυχτερινά ξυπνήματα, εκρήξεις θυμού και γκρίνιας. Είναι φυσιολογικά όλα τα παραπάνω, αρκεί να μην ξεχνάτε να διατηρείτε τη σωματική επαφή με το μωρό σας, ώστε να μην του δημιουργηθούν συναισθηματικά κενά.

* Ο απογαλακτισμός μπορεί να γίνει και με τη χρήση φαρμάκων. Από την στιγμή που θα αρχίσει η γυναίκα την φαρμακευτική αγωγή, ΔΕΝ πρέπει σε καμία περίπτωση να θηλάζει ή να πειράζει το στήθος της.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: